De Flying Doctors

Eén van de bekendste Australische TV-series allertijden ging niet over rijke families, vetes, een ongezond hoog percentage zelfdodingen, faillissementen, accuut geheugenverlies, onverwachte tweelingbroers en gedaanteverwisselingen. Nee, niets van dat alles. Ozzie's best bekeken TV-serie ging over een puur Australisch fenomeen: The Flying Doctors. Over vliegende verpleegkundigen, dappere doctoren en hemelse helden.

Wereldwijd keken miljoenen mensen naar de avonturen van deze stoere verpleegkundigen, doktoren en piloten in The Outback. Sommigen van die miljoenen realiseerden zich niet eens dat deze 'helden in de hemel' ook écht bestaan. Eén Brits bezoekerster aan de Royal Flying Doctor Service (RFDS) base in Kalgoorlie dacht dat ze een film-set zou bezoeken! Tot haar grote verbazing kwam ze terecht tussen échte vliegtuigen, échte nurses, échte doctoren, échte piloten en échte patiënten. Welcome To The Real Thing.

In de jaren 20 werkte John Flynn als pastoor in de verlaten en uitgestrekte 'buitengebieden' van Australië. Hij was geschokt door het totale gebrek aan medische verzorging voor de vele pioneers en Aboriginals die woonden en werkten in The Outback. Een simpele blindedarmontsteking of beenbreuk kon bijna nooit direct verzorgd worden in afgelegen dorpjes of cattle stations. Flynn maakte het zijn levensdoel alle mensen in de meest afgelegen delen van het land 'medische dekking' te geven. Vooral dankzij zijn inspanningen, vloeg de eerste RFDS doctor in 1928 naar de eerste patiënt, ergens in Queensland.

Vandaag de dag heeft de service 45 moderne vliegtuigen op 20 vliegvelden en meer dan 400 'hemelse helden' die dagelijks medische dekking verzorgen over 80% van Australië. We bezoeken de Kalgoorlie-basis, met 2 vliegtuigen verantwoordelijk voor een gebied ter grootte van 700.000km², ongeveer 20 keer Nederland.

We zijn de enige bezoekers en krijgen dus een privé-rondleiding op de basis. We hebben mazzel dat beide vliegtuigen thuis zijn. De basis is namelijk nogal druk, vertellen ze ons. De RFDS is namelijk niet alleen bezig met noodgevallen (het helden-werk, zeg maar), maar voornamelijk ook met routine-werk. De meeste mensen in The Outback hebben geen huisarts, die dichtbij woont. De RFDS-arts is hun huisarts. En net als bij ons, heeft de RFDS-huisarts regulier spreekuur.

Daarmee houden de overeenkomsten met een Nederlandse huisarts wel op. De RFDS-arts gaat namelijk op tournee, in plaats van thuis tussen 8 en 9 's ochtends patiënten te ontvangen. Met een vliegtuig vliegt men vaste routes, zodat elke week de mensen hun huisarts kunnen spreken over lopende zaken als zwangerschappen en een griepje. Ook die dingen moeten namelijk verzorgd worden. Het is niet alleen maar heroische landingen in moerassen en schapenweilanden voor een been-amputatie 'in het veld' of een moeilijke bevalling op de motorkap van een verroeste pickup-truck. Soms gebeurt het, maar 99% van het werk is meer routine-werk.

De RFDS-arts zit de meeste tijd aan de sateliettelefoon voor consultaties. Speciaal daarvoor heeft de RFDS in de jaren 30 een enorm radio-netwerk gebouwd dat bijna alle communities, sheep stations en mijnen met elkaar verbindt. Dit netwerk wordt nu nog steeds gebruikt door dat andere Australische fenomeen: The School Of The Air, om kinderen over de radio les te geven. De RFDS-doctoren zijn ondertussen overgestapt op sateliet-telefoon.

Een andere belangrijke bezigheid voor de piloten is medisch vervoer. In Nederland worden patiënten tussen ziekenhuizen met de ambulance vervoerd, mocht dat nodig zijn. Hier is zoiets simpels onmogelijk door de enorme afstanden. Als een patiënt van Kalgoorlie voor een routine-onderzoek naar het (grotere) ziekenhuis in Perth moet, is dat met de ambulance over de weg 7 uur heen en 7 uur terug! De vliegtuigen van de RFDS doen dit dus ook, het 'normale' ambulance-vervoer.

Hulp bij noodgevallen, 'vliegende' bezoekuren, medische consultatie en ambulance vervoer. Alle taken van de RFDS zijn 'normaal'. Alleen de grootheid van het gebied maakt alle taken enorm omslachtig en kostbaar. Toch verwachten we dit soort medische dekking van een overheid. Zowel in Australië als in Nederland.

Daarom vinden we het erg raar om te horen dat de RFDS niet 100% gesteund wordt door de Australische overheid! De overheid dekt alleen de medische kosten (circa 75% van het budget). De andere 25%, de kosten van de vliegtuigen en piloten, worden niet betaald door de overheid! Terwijl de vliegtuigen en piloten essentieel zijn voor de Flying Doctors. Alsof ze in Nederland zouden zeggen: "Die ambulance betalen we niet!".

De Kalgoorlie basis heeft dus één persoon fulltime in dienst voor additionele fondsenwerving. De resterende 25% moet de RFDS namelijk van donaties hebben. Zonder donaties zouden de doctoren niet kunnen vliegen en zou 80% van Austraië geen medische dekking hebben!

Gelukkig realiseren de meeste Australiërs dat de RFDS onmisbaar is en er wordt veel gedoneerd. Er zijn in West-Australië vele pubs waar op de toonbank een collectebus staat. Je kan pas bestellen "after you put in a coin for the doctors". Bij sommige mijnbedrijven wordt een vast percentage van de salarissen direct naar de RFDS gestort.

Het Pardoo Roadhouse tussen Port Hedland en Broome haalde het afgelopen jaar ruim $3500 op. Ze hadden het zélf ook goed kunnen gebruiken, want het hele roadhouse werd op 6 april vorig jaar compleet verwoest door cycloon Chris. Maar ze geven liever, zodat de RFDS blijft vliegen. "You never know when you need them", volgens de eigenaar.

We mogen uitgebreid op de basis rondkijken en in de vliegtuigen rondneuzen. Het zijn standaard Beechcraft toestellen, maar met wat (dure) aanpassingen. Vooral het inbouwen van extra brede deuren voor de brancards schijnt nogal prijzig te zijn.

We kopen dus wat extra souveniers in de speciale RFDS-boetiek op de basis en "put one in for the doctors". Ze hebben het nodig. En je weet nooit, wanneer wij hén nodig hebben.

THE RFDS Base - Kalgoorlie WA.

Angelique en Jeroen bij een écht vliegtuig, niet een tv-serie attribuut - Kalgoorlie WA.

Meer weten? de RFDS site.

Verder lezen?

Het volgende verhaal in deze reisreeks is...

• North West Australia